Grubości spoin tradycyjnej oraz cienkowarstwowej. Jakie są? Dlaczego należy ich przestrzegać?

Definicja muru mówi nam o tym, że tworzą go elementy murowe ułożone w określony sposób i trwale połączone ze sobą odpowiednio dobraną zaprawą murarską. Ściana wzniesiona np. z betonu komórkowego lub silikatów, musi tworzyć jednolitą konstrukcję, wytrzymałą na działanie upływu czasu oraz odporną na degradacyjny wpływ różnych czynników zewnętrznych. Aby było to możliwe elementy murowe muszą być ze połączone poprzez zastosowanie odpowiednio wypełnionych spoin wspornych, a w niektórych przypadkach również i czołowych. Konieczność wypełnienia spoin pionowych zależy od zapisów projektowych oraz od samej geometrii elementu murowego – w tym przede wszystkim od tego czy element posiada profilowane powierzchnie czołowe (tzw. pióra i wpusty). Pióra i wpusty, umożliwiają wznoszenie ścian z niewypełnionymi spoinami pionowymi, brak wypełnienia spoin pionowych przy elementach profilowanych (i przy zachowaniu prawidłowego wykonawstwa) nie pogarsza parametrów izolacyjności akustycznej i ogniowej ściany, ani nie powoduje powstawania mostków termicznych.

Spoina może stanowić osłabienie dla muru, np. przy braku właściwego wypełnienia czy w przypadku punktowego gromadzenia się zaprawy. Miejsca, w których spoina nie jest właściwie wykonana mogą prowadzić do koncentracji naprężeń skutkujących następnie zarysowaniem muru.

W szczególności należy pilnować wykonywania odpowiedniej grubości spoin. Zbyt gruba warstwa zaprawy (o współczynniku przewodzenia ciepła wyższym niż elementy murowe) może spowodować powstanie liniowych mostków termicznych w ścianie, tzn. miejsc wzmożonej ucieczki ciepła wytworzonego we wnętrzach domu. Tego zjawiska można uniknąć stosując odpowiednie grubości spoin. Największy stopień bezpieczeństwa zapewniają spoiny wykonane z zapraw cienkowarstwowych, są to spoiny o niewielkich grubościach, które bardzo dobrze zabezpieczają zagrożeniem wzmożonej ucieczki ciepła.

Wykorzystanie zaprawy tradycyjnej
Jeszcze do niedawna zdecydowana większość ścian zewnętrznych czy wewnętrznych była murowana przy użyciu zaprawy tradycyjnej – tradycyjny charakter produktu jest podkreślony już w samej nazwie zaprawy. Zgodnie z „Wytycznymi wykonawczymi murowania ścian w Systemie Budowy H+H” wybierając zaprawę tradycyjną do elementów silikatowych czy też bloczków z betonu komórkowego powinno się decydować na zaprawę cementowo wapienną. Jedynie w przypadku murowania pierwszej warstwy ściany oraz miejsc narażonych na ciągłe oddziaływanie wody odpowiednim wyborem jest zaprawa cementowa.

Grubość spoiny tradycyjnej określa norma PN-EN 1996-1-1 „Projektowanie konstrukcji murowych. Część 1-1: Reguły ogólne dla zbrojonych i niezbrojonych konstrukcji murowych”. Spoiny wykonane z użyciem zapraw tradycyjnych powinny mieć rzeczywistą grubość nie mniejszą niż 6 mm, ale nie większą niż 15 mm. Nominalnie jest to 10 mm. Prace należy prowadzić tak, aby zapewnić wykonywanym spoinom pionowym i poziomym względnie taką samą grubość.

Zastosowanie zaprawy cienkowarstwowej
Pojawienie się zapraw cienkowarstwowych, a także możliwość szerszego ich wykorzystania poprzedziło zwiększenie dokładności wymiarowej elementów murowych (zaprawy tradycyjne, przeznaczone do spoin o większych grubościach, pozwalają łatwiej korygować ewentualne niedokładności elementów murowych). Większość elementów silikatowych, bądź bloczków z betonu komórkowego z Systemu Budowy H+H charakteryzuje się wysoką dokładnością wymiarową czy też dokładną kategorią odchyłek wymiarowych, taka powtarzalność wymiarów daje możliwość wykorzystywania przy murowaniu zapraw cienkowarstwowych. Zgodnie z zapisami normy PN-EN 1996-1-1 grubość spoiny cienkowarstwowej powinna mieścić się w przedziale od zaledwie 0,5 mm do 3 mm (średnio są to tylko 2 mm).

Wykorzystanie spoiny cienkowarstwowej to duże ułatwienie wykonawcze dla murarzy, korzystających przy tym z łatwiejszego poziomowania poszczególnych elementów. Przyspiesza to wykonywanie prac murarskich, ale jednocześnie zmniejsza ryzyko pojawienia się błędów.

Wypełnienie spoin w świetle zapisów normowych
Norma wskazuje, że spoiny wsporne powinny być całkowicie wypełnione. Natomiast spoiny pionowe można uznać za prawidłowo wypełnione, jeśli zaprawa ułożono na całej wysokości elementu i co najmniej 0,4 szerokości spoiny.